Ik stond te trappelen van ongeduld. Daar stond ik dan met mijn zonnehoed, mijn sjaal en mijn camera klaar op het plein. Ik kon niet wachten om mijn ingeving uit te proberen: Laat deze les maar beginnen. Want hoewel ik al met diverse manieren van handelend bezig zijn met splitsen, had geëxperimenteerd, ging van deze vesie mijn hart sneller kloppen.
Natuurlijk: we moeten op de foto!
Knelpunt 1: methodes beginnen op een te hoog abstractieniveau
De meeste rekenmethodes bieden in groep 3 en 4 veel activiteiten aan op het gebied van splitsen. Het probleem hierbij is echter, dat deze meestal op een behoorlijk hoog niveau van abstractie beginnen. Vaak moeten er schema’s ingevuld worden. Ook splitshuisjes vallen onder dit abstractie niveau.
Soms zijn er wel verkennende activiteiten aan vooraf gegaan of erop volgend, maar voor sommige kinderen in het s(b)o is niet duidelijk, dat hier dezelfde vaardigheid wordt gevraagd.
Hier kan een los ‘eilandje’ ontstaan, dat niets met het voorgaande of erop volgende te maken heeft. Deze kinderen hebben het nodig, dat verbanden tussen de activiteiten nadrukkelijk worden gelegd. Dat kan bijvoorbeeld door een overgangsfase te creëren, waarin verschillende schema’s een tijdje naast elkaar aan bod komen, liefst op hetzelfde werkblad. De kinderen wordt gevraagd naar de overeenkomsten en de verschillen.
Een fout die nogal eens gemaakt wordt door kinderen bij het invullen van een schema, is dat ze de splitsing verwarren met de optelling. Een kind vult dan bijvoorbeeld 15 in (want 10 en 5 is 15). Het kind heeft in dat geval niet begrepen, dat het bij splitsen gaat om een gegeven hoeveelheid die je in twee delen deelt.
Zeker voor s(b)o kinderen geldt, dat zij eerst moeten ervaren wat er eigenlijk gebeurt bij een splitsing, voordat wordt gewerkt met schema’s en modellen.
Bron: de splitslijn
Twee les suggesties bij knelpunt 1: te hoog abstractieniveau
Splitsen op het schoolplein.
De kinderen gaan tijdens deze oefening aan den lijve een splitsing ervaren. We gaan een concrete hoeveelheid (een eigen groep leerlingen) daadwerkelijk splitsen. In de eerste fase ben ik zelf de splits-leider, maar gaande weg het traject wordt een van de leerlingen de splits-leider.
In de methode splitslijn wordt deze: Frits Splits genoemd. Een naam die ook ik nog steeds gebruik. Degene die de functie van Frits Splits vertolkt heeft een herkenbaar petje, sjaaltje of andere specifiek outfit aan.
Een ander belangrijk aandachtspunt in deze lessenserie is maken van de koppeling van de concrete handelingen aan een schema. Zet de leerlingen op het schoolplein eerst in een rondje, om vervolgens door Frits Splits in twee vierkante vakken te worden geplaats. We werken hierdoor toe naar een schema dat veelvuldig in methodes wordt gebruik:
Je kunt de groep leerlingen verdelen op basis van:
- Jonge/ meisje
- Kort haar / lang haar
- Bril / geen bril
- ….
Maak vervolgens van deze splitsing een foto en hang deze op een prominente plek in de klas.
Splitsen in de klas.
Je kunt de groep leerlingen verdelen op basis van:
- De verschillende splitsingen.
Tip: ik begin met deze werkvorm vanaf de splitsing van 5 en oplopen naar 10, om vervolgens terug te pakken op 4, 3, 2. Dit doe ik met een rede: kinderen mogen splitsen niet gaan associëren met eerlijk verdelen.
Maak vervolgens van deze splitsing een foto.
De ene extra stap die je kunt zetten
Mijn ervaring met deze lessenserie wees uit, dat veel leerlingen steun hadden aan het zelf uitvoeren van de splitsing. Het schema kreeg veel meer betekenis dan daarvoor. Om de stap – van concreet handelen naar schema – te versterken voegde ik nog een extra stapje toe.
Ik verwerkte de gemaakte splits-foto’s in een splits-huis. Deze hingen de eerste fase van het schooljaar zichtbaar in de klas en boden de kinderen veel visuele ondersteuning tijden het werken in hun werkboek… maar vooral “o, ja, dit is de bedoeling.”
Deze extra stap ga ik vorm in Canva, maar kun je natuurlijk ook uitvoeren met leerlingen zelf. Je geeft ze dan een kopie van de foto(‘s) en laat deze op de juiste plek in het splits-huis plakken.
Ach, je bent zelf creatief genoeg, dus deel vooral in de facebook-groep hoe jij deze les(sen) hebt vorm gegeven. En inspireer mij en andere leden van onze groep. Zo kunnen we inspirerend onderwijs geven en zet je samen je volgende stap.
Liefs,
Tineke
Speciaal voor deze SplitsBooost vind je hier twee lesidee: