Spelling kleurplaten werken!

Laat ik duidelijk stellen dat kinderen pas spellingregel rijp zijn na groep 6. Nell Ojemann raadt in haar boek ondersteuning van systeemgerelateerde leermoeilijkheden aan om kinderen de ruimte te geven om de spellingsregels één voor één zelf te laten ontdekken en te verwoorden. Daarnaast raadt ze aan kinderen inzicht te geven in de aard en structuur van de taal. Taal is niet iets vreselijks. In taal kan je inzicht krijgen, je kan begrijpen hoe woorden in elkaar zitten en zo ben jij de baas en is spelling niet zo moeilijk, maar iets wat je kan.

Ik kan met voegen in haar wijsheid. Mijn ervaringen als dyslectisch kind, de lessen die ik leerde op de opleiding tot leerkracht, de uren waarin ik werkte met kinderen, tijdens het schrijven van mijn boeken en het herontdekken van de spellingregels om kinderen in mijn praktijk te begeleiden, hebben me het juiste speelvlak gegeven om nu ten volle te zeggen: IK VIND TAAL LEUK!.

De spellingkleurplaten zijn hier een uitvloeisel van en kunnen bij het zelf ontdekken van de spellingregels een basis vormen. Je geeft immers iets van sturing doordat per regel een kleurplaat aan de orde komt, maar geeft ruimte qua verdere invulling van de kleurplaat, waardoor het kind geheel zijn eigen steunplaat maakt en misschien iets eerder dan ikzelf mag gaan ontdekken dat taal niet iets vreselijks is.

Aanvullen (groep 3 & 4)

Een aanvulling op de gangbare spellingmethodes lijkt in sommige gevallen wenselijk. Spellen en schrijven tegelijk kan een behoorlijke opgave zijn voor sommige kinderen. Jonge kinderen zijn vaak motorisch nog zo onhandig, dat het te veel van het goede is. Schakel als eerste hulpmiddel het schrijven uit. In plaats van schrijven mag het kind stempelen met de stempeldoos. Houd in je achterhoofd dat het steeds opzoeken en terugplaatsen van de juiste stempel een geweldig goed analyse-oefening is!

Hetzelfde geldt natuurlijk voor de letters zoeken op een toetsen bord. Het kan een overweging zijn om spelling te doen op de computer. Dit neemt niet weg dat ik een grote voorstander ben van goed schrijf onderwijs. Het moet dus gezien worden als een AANVULLING geen vervanging!

Start met klankzuivere woorden. Dus woorden die je schrijft zoals je ze uitspreekt om vervolgens in moeilijkheidsgraat te verhogen. Methodes als LetterKlankStad, Taal in Blokjes en Pi-spello maken gebruik van een koppeling tussen klanktekens en kleuren. Dit blijkt veel steun te bieden.

Ondersteunen

We verliezen soms uit het oog dat correct spellen een onderdeel is van een grote geheel.

“Kerndoel 8 stelt dat leerlingen leren om informatie en zijn mening te orden bij het schrijven van een brief, verslag, een formulier of een werkstuk. Hij besteed daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur.”

Inzicht geven in de aard van de taal kan ondersteunend werken voor zwakke spellers. Taal hoeft niet iets verschrikkelijks te zijn waar je als kind je hoofd over hoeft te breken. In taal kun je inzicht krijgen, je kan begrijpen hoe woordjes in elkaar zitten en zo ben jij de baas en is spelling ineens niet zo moeilijk mee, maar iets wat je kan.

Je kunt overwegen om naast de spellingkleurplaten gebruik te maken van een methode die aan dit onderdeel aandacht besteed. (Pssssst; hij is in de maak) Of op zijn minst zelf het gesprek aan blijven gaan met het kind dat je begeleid.

Compenseren

Ondanks al onze aandacht en toewijding zijn en blijven er kinderen met ernstige taal- en spellingsmoeilijkheden. De een leert maar moeizaam technisch lezen, de ander maakt een puinhoop van zijn schrift en weer een andere blijft moeite houden met het automatiseren. De ervaring van Nell Ojemann heeft haar echter geleerd, dat behalve de reeds beschreven ondersteuning (stempelen, zelf spellingsregels ontdekken, woordsoorten bespreken, spellingscategorieën aanbieden) aan de problemen van deze leerling tot groep 7 maar bitter weinig te verhelpen valt. We zullen er gezamenlijk mee moeten leren leven: school, ouders, kinderen, zonder iemand te verwijten. Niemand kan er iets aan doen.

Aanvullen, ondersteunen en compenseren zijn geweldige methodieken om zwakke spellers te begeleiden. Voor spelling is echter vaak meer oefening nodig met minder woorden. Woordbeelden moeten, naast bespreken, correct ingeslepen worden. Vaak bieden de huidige methodes hier te weinig ruimte voor. Het is dan ook aan te bevelen kritisch te kijken naar de oefeningen in de werkboeken voor spelling. Vaak bieden ze te weinig (effectieve) oefeningen aan en is het nodig om extra te oefenen met een computerprogramma als WRTS, woordbeeldtrainer of WOEF.

Ik gebruik de spellingkleurplaten dan ook altijd in combinatie met een van de bovengenoemde computerprogramma’s, waarbij ik een lichte voorkeur heb voor WOEF.

Corrigeren

Vanaf groep 7 wordt het mogelijk een begin met corrigeren te maken. Op dat moment is het kind zich pas echt bewust van zijn problemen en is hij in staat zelf mee te werken. Het heeft nu zin om woorden in lettergrepen te verdelen en per lettergreep de moeilijkheden te behandelen om de woorden daarna zonder problemen goed te schrijven.

Daarnaast is het aan te raden kinderen vanaf deze groep synoniemen aan te leren, zodat ze woorden die ze niet kunnen schrijven door eenvoudige woorden kunnen vervangen. Een activiteit waar zij hun hele leven mee bezig zullen zijn om foutloze teksten te produceren.

Ik wens je heel veel plezier met het vinden van het juiste instap niveau.

Ga je Aanvullen, ondersteunen, compenseren of corrigeren en heb je nog vagen? Stel ze gerust via tineke@kindertalenten.nl
Liefs,
Tineke