Geschiedenis. Beelddenkers houden ervan of haten het. Als we een van de kenmerken van een beelddenker nader bekijken, begrijpen we het iets beter. Kinderen die in beelden denken, denken niet lineair. Iets wat lang geleden gebeurd is, kan worden ervaren als iets dat kortgeleden plaats heeft gevonden of in de nabije toekomst kan gaan gebeuren. Denk maar eens aan leerlingen die iets kunnen vertellen alsof het gisteren was. Jij weet echter als geen ander dat het hoort bij het schoolreisje van vorig jaar.
Verleden-heden-toekomst worden een brij
Tijdens de lessen geschiedenis springen we heen en weer van het verleden, naar het heden en soms naar de toekomst. Dit kan voor desoriëntatie zorgen. Je weet wel: het gevoel dat jouw trein al rijdt, terwijl het de trein is die naast je stond. Het kan een onprettig sensatie teweegbrengen. Tja, als je dit concept begrijpt, begrijp je ook waarom leerlingen soms heftiger reageren op de les geschiedenis dan je had voorzien.
Je kunt deze desoriëntatie verminderen. Geef de geschiedenisles een plek op de tijdslijn in de klas. Hiermee maak je het abstracter. Zorg dat de les niet te lang duurt. Op deze wijze is het overzichtelijker en behapbaar voor de beelddenker. Geef kinderen opdrachten om te doen tijdens het luisteren of kijken naar een verhaal. Het zorgt ervoor dat ze meer in het hier en nu blijven. Denk hierbij eens aan het denkboek. Dit jaar hebben ze zelfs een interactieve website!
Vereenzelvigen
Wanneer ik als beelddenker naar een serie op bij voorbeeld netflix kijk, moet ik altijd een beetje waakzaam zijn. Ik weet van mezelf dat ik me zelf kan vereenzelvigen met een van de karakters in het verhaal. Helaas heb ik niet altijd invloed op welk karakter. Hoe langer de aflevering duurt, hoe moeilijker het is om waakzaam te blijven. Ik kan het jou nu uitleggen, omdat ik begrijp wat er in mijn beelddenkende brein voltrekt. Leerlingen in de bovenbouw kunnen dit vaak nog niet, terwijl wel hetzelfde effect optreedt. Nu jij dit concept begrijpt, begrijp je ook waarom leerlingen soms heftiger reageren op SchoolTV serie – 13 in de oorlog – dan je had voorzien.
Een beeld zegt meer dan 1000 woorden
Wanneer geschiedenis jouw leerling raakt of interesseert is het nog de vraag wat fijner voor hem werk: het lezen van een boek of het bekijken van beeldmateriaal. Een boek lezen geeft je immers de mogelijkheid om eigen beelden in je hoofd te maken bij het verhaal. Precies in de grote der orde die jouw brein aankan. Een boek geef je ook de mogelijkheid het weg te leggen of juist door te lezen als het spannend wordt.
Een beeld zegt meer dan 1000 woorden, maar ben je er ook altijd aan toe het op deze wijze voorschotelt te krijgen? Zelf ben ik altijd geïnteresseerd geweest in geschiedenis. Toen de film – Michiel de Ruyter uitkwam, wilde ik deze natuurlijk in de bioscoop zien. We gingen naar de 16+ versie. Daar heb ik achteraf spijt van. Sommige geschiedkundige zaken zijn in woorden al erg genoeg, maar in beeldden helaas bijna onwisbaar.
Een stripverhaal kan een mooie combinatie zijn.
In de praktijk
In vele methodes die over geschiedenis gaan, wordt beeld en verhaal meer en meer samen aangeboden.
* Neem als leerkracht de moeite om de stukjes, de afleveringen of de serie eerst te bekijken voordat je ze aan jouw groep laat zien. Maak een afweging over hetgeen je laat zien. De snavels van de Pestdokters kunnen erg indrukwekkend overkomen.
* Maak ruimte om open naar leerlingen te luisteren die aangeven het heftig te vinden. “Juf, ik kan maar niet stoppen met tellen van het aantal kinderen dat in deze aflevering doodgaan.” Vertelde ooit een meisje aan haar moeder n.a.v. een aflevering 13 in de oorlog. De moeder maakte het bespreekbaar.
* Kijk naar alternatieven, want veel van de geschiedkundige verhalen zijn zowel in beeld als in verhaal te vinden. In mijn klas mogen kinderen hun ogen en oren dichtdoen. Ze weten immers vaak zelf al te goed wat ze aan kunnen. De juf van bovenstaand meisje gaf haar de kans tijdens deze geschiedkundige lessen naar een andere klas te gaan. Ze las zelf het verhaal van Anne Frank en miste niets … behalve haar nachtmerries.
Het kan wel samen!
Ik heb bewondering voor de Anne Frank Stichting. Om het verhaal van Anne Frank en de Jodenvervolging op een aansprekende manier aan jongeren te vertellen, heeft de Anne Frank Stichting een 15-delige Youtube serie gemaakt: Het Anne Frank videodagboek. Hierbij zijn zeven extra educatieve afleveringen met bijbehorend lesmateriaal ontwikkeld.
De afleveringen zijn rond de 5 à 9 min. Kort genoeg om ze met de juiste afstand te bekijken. Maar oh, wat geven ze een helder & reëel beeld. Een beeld dat je onmogelijk in je hoofd kan maken. En serie die ik van harte aanraad, omdat alles inzicht heeft én ruimte geeft om het gesprek aan te gaan.
Bekijk hier de eerste aflevering:
Veel plezier met uitzoeken wat voor de beelddenkers in jouw groep werkt!
Liefs,
Tineke
Gerelateerde boeken
-
Belevend leren
€24.00 inc. BTW -
Beelddenker in het voortgezet onderwijs
€21.00 inc. BTW